Openbaar vervoer in Japan

Als je De Lijn en de NMBS gewoon bent, lijkt het openbaar vervoer in Japan bijna een mirakel. Punctueel, praktisch, proper… Als ik eraan terugdenk, word ik lyrisch. De gemiddelde treinvertraging op jaarbasis, bijvoorbeeld, wordt er uitgedrukt in… seconden. Het ware een geruststelling geweest, had ik dat vooraf geweten.

Toen ik een paar dagen voor ons vertrek de reisbeschrijving nog eens doorlas, besefte ik pas eerst dat we het hele traject zouden afleggen met het Japanse openbaar vervoer. Lichte paniek bij deze ontgoochelde ex-believer! Tijdverlies en frustratie joegen me de laatste jaren vooral de fiets op en de auto in. Ik kon me dus moeilijk inbeelden dat er veel tijd en energie zouden overblijven om plekken te bezoeken als we twee weken lang vrijwel dagelijks mét reisbagage op trein, tram en bus zouden rekenen. Ik zag ons al doodvermoeid terugkeren van de meest frustrerende reis ooit.

Niks was minder waar. Al van dag één was het duidelijk dat het openbaar vervoer, zoals alles in Japan, strak georganiseerd is. Ook van de reizigers wordt enige discipline verwacht. Even wennen, maar wel zo aangenaam. Het komt er vooral op aan anderen niet te hinderen.

In de meeste stations geven de borden en kaartjesautomaten informatie in zowel Japans als Engels. Kaartjes voor trein en metro koop je vooraf, maar heb je aan het einde van je reis wel nodig om het station te verlaten. Vaak gebruik je ze om een poortje aan de uitgang te openen of moet je ze laten knippen bij het buitengaan. Wie dat vergeet of niet begrepen heeft, wordt daar vriendelijk op attent gemaakt en geholpen. Onthoud: zonder kaartje kom je er niet uit.

Voor tram of bus verschilt de aanpak van stad tot stad. In Hiroshima en Kyoto stap je op via de achterste of middelste deur. Afstappen en betalen doe je dan vooraan bij de automaat naast de chauffeur. Betaal je cash, zorg dan voor pasmunt onderweg. Vaak is er een wisselautomaat aan boord.

Andere pluspunten voor reizigers met roltassen en koffers: dankzij talrijke roltrappen en perrons op gelijke hoogte met de wagons hoef je geen gewichtheffer te zijn om vlot met bagage op stap te gaan. De algemene afkeer van stelen betekent ook dat je met een gerust hart pak en zak bij deuren kunt achterlaten. Zorg er wel voor dat je spullen anderen niet hinderen voor je een zitje elders in de wagon zoekt.

Treinen rijden er op de seconde en stoppen op de centimeter. Op de grond staan duidelijke markeringen waar de deuren zullen opengaan. In de metro zijn de perrons soms afgebakend met lage muurtjes met poortjes. Voetafdrukken geven aan waar je kunt aanschuiven om op te stappen — niet op een kluitje, maar in een rij. De heerlijke logica om, alvorens op te stappen, mensen die zijn aangekomen eerst te laten afstappen, heeft er algemeen ingang gevonden. Genieten!

Voorts zijn er altijd speciale plaatsen voor ouderen, minder-mobielen, zwangere vrouwen of mensen met jonge kinderen… Geen Japanner die eraan denkt om daar te gaan zitten als zij meereizen. Niemand neemt ook meer plaats in dan nodig. Een handtas of rugzak op de bank of man spreading worden niet gewaardeerd. Ook not done: luid praten en eten of drinken onderweg.

De enige uitzondering wat eten en drinken betreft is de shinkansen, de supersnelle lange-afstandtrein tussen grote steden. Daarvoor reserveer je best wel vooraf. De plaatsen zijn genummerd en de nummers staan ook op het perron aangegeven. Hier kun je aan boord wat te eten of drinken kopen of je bento-box oppeuzelen — zolang je niemand stoort en je afval weer meeneemt.

Dat geldt trouwens ook voor de auto’s die er rondrijden. We hebben ons meer dan eens afgevraagd hoe vaak Japanners hun auto wel niet wassen.

Toegegeven: de buitensporige drukte tijdens de spits — bij ons vooral bekend vanwege wagons die letterlijk door spoorpersoneel worden volgepropt tot er geen kleuter meer bij kan — hebben we niet aan den lijve ondervonden. Ook gemist: metrowagons exclusief voor vrouwen om tijdens de drukte ongewenste intimiteiten te vermijden. Maar daar zijn we nu niet meteen rouwig om.

Wat ons vooral opviel was de beleefde omgang, ook bij grote drukte, en de omslachtige rituelen van treinbegeleiders. Je ziet ze niet zo vaak, maar als ze langskomen is dat met buigingen en verontschuldigingen voor het storen — zowel bij het betreden als het verlaten van de wagon. Ook onder elkaar gaat het er formeel aan toe. Machinisten die elkaar aflossen of collega’s op het perron die het vertreksein geven, zullen nooit nalaten plechtig naar elkaar te buigen.

Wanneer je dan op de terugreis in België op de trein naar Gent klautert, je bagage drie treden hoog hijst en vaststelt dat de halfvolle trein een erg volle indruk maakt door alle jassen en tassen die ook een zitplaats nodig blijken te hebben, terwijl het merendeel van de reizigers stuurs naar buiten of op zijn telefoon kijkt en bijna luidop denkt: “Ik ga mijn spullen toch niet moeten verleggen om die twee te laten zitten” — ja, dan weet je dat je thuis bent.

Related posts:

I was looking for more information and details about what I need to do to file bankruptcy in Oklahoma. I’m afraid that this might be my only choice at this point. ANSWER: For personal finance I…

In quantum mechanics, the probability of an amplitude is a measure of the likelihood that a given quantum state will be observed. The probability of an amplitude is related to the square of the…

Finding the ideal business accountant can feel like a daunting process, and it’s often been turned into a punch line, like the joke about when you interview an accountant and you ask how much is two…